عسل وحشی چیست و 9 مورد تنوع آن کدام است!؟

عسل وحشی در واقع همان عسل کاملا طبیعی است که در طبیعت بکر و از فعالیت زنبورهای عسل انجام می شود. عسل وحشی بدون دخالت و یا تاثیر عوامل انسانی به وجود می آید به طوریکه کاشت و رویش گیاهان کاملا طبیعی است و فعالیت زنبورها نیز بدون هرگونه تغذیه و دخالت انسانی می باشد.عسل وحشی در دل طبیعت و روی شاخه درختان و یا در میان سنگ ها و صخره ها ( بدون اینکه ادم ها برای برداشت عسل؛ کندو یا کلونی مصنوعی ساخته باشند ) تشکیل می شود. ایران به خاطر تنوع اقلیمی گسترده یکی از بهترین منابع برداشت عسل وحشی بکر به شمار می آید و کشور ایران به عنوان چهارمین تولید کننده انواع عسل طبیعی شناخته می شود. انواع عسل بکر معمولا دارای کمترین میزان ساکارز ( زیر 5% ) است و بیش از هزاران خاصیت درمانی دارد.

• • برخی از مناطق بکر و دست نخورده به عنوان طبیعت وحشی شناخته می شود.

• • تمام فعالیت های زیست بوم این مناطق به دور از دخالت انسان است.

• • گیاهان وحشی این مناطق شامل بابونه ، زنبق کوهی ، مریم گلی ، کاسنی و … می باشد.

• • زنبورهای موجود در این طبیعت بکر نیز به زنبور وحشی شهرت دارند.

• • حاصل تغذیه زنبورهای وحشی از گیاهان طبیعی خود رو و بکر ؛ بهترین عسل خوراکی خواهد بود.

• • عسل حاصل از فعالیت طبیعی زنبور و تغذیه آن از گیاهان وحشی به عسل وحشی شهرت دارد.

ویژگی های اصلی عسل وحشی

این نوع عسل نه تنها بدون هیچ دخالت انسان و از شهد گل ها و گیاهان مناطق طبیعی به دست آمده بلکه احتمال آلودگی آن ( با عوامل زیست محیطی ) نزدیک صفر است. عسل کوهستان یکی از بکر ترین نوع عسل وحشی است و عسل کنار یکی از بهترین نوع عسل های وحشی درمانی و با ساکارز کمتر از 3% است که در مناطق نسبتا گرمسیری ایران مانند استان‌های هرمزگان، بوشهر، و خوزستان بدست می آید.

در این مقاله درباره عسل وحشی طبیعی که به عسل کوهی نیز معروف است؛ فواید و خواص مصرف این ماده شگفت انگیز توضیح می دهیم. لطفا با من همراه باش تا بتوانی علاوه بر شناخت انواع این ماده خوراکی و درمانی شگفت انگیز؛ بتوانی نوع اصل از تقلبی عسل کوهی را نیز به خوبی تشخیص دهی.

آیا عسل وحشی به زنبورهای خاصی اشاره دارد؟!

برخی از مردم فکر می کنند ” اصطلاح عسل وحشی ” به نوع زنبور عسل نیز اشاره ای دارد. اگرچه زنبورهای خودجوش در طبیعت را زنبور وحشی می نامند اما در اصل اصطلاح “عسل وحشی” بیشتر به روش برداشت و محیط تولید عسل اشاره دارد تا نوع خاصی از زنبور عسل! به طور کلی عسل وحشی به عسلی گفته می‌شود که در طبیعت بکر و بدون دخالت انسان تولید و جمع‌آوری می‌شود. 

درباره تاثیر نژاد زنبور روی تولید این نوع عسل!

البته نمی توانیم تاثیر نوع و نژاد زنبور را در بدست آمدن عسل آن نادیده بگیریم. در حقیقت : زنبور وحشی نیز به زنبورهایی اشاره دارد که در طبیعت بکر زندگی کرده و بدون دخالت انسان زاد و ولد می کنند. در دنیای زنبورها، دو نوع اصلی زنبور عسل وجود دارد: زنبورهای وحشی و زنبورهای پرورشی (غیر وحشی). هر کدام از این دو گروه دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که در زیستگاه‌ها و کارکردهایشان مشاهده می‌شود.

زنبورهای وحشی

زنبورهای وحشی به طور طبیعی در محیط‌های باز و دست‌نخورده مانند جنگل‌ها و کوهستان‌ها زندگی می‌کنند. این زنبورها لانه‌های خود را در مکان‌هایی مانند درختان و شکاف‌های صخره‌ها می‌سازند و به دلیل تنوع ژنتیکی بالا، می‌توانند به‌خوبی با تغییرات محیطی سازگار شوند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که زنبورهای وحشی نقش بسیار مهمی در گرده‌افشانی گیاهان وحشی و حفظ تنوع زیستی ایفا کنند.

زنبورهای پرورشی

زنبورهای پرورشی یا غیر وحشی در کندوهایی که توسط انسان ساخته شده‌اند؛ نگهداری می‌شوند و به‌طور خاص برای تولید عسل و سایر محصولات زنبوری پرورش داده می‌شوند. این زنبورها بر اساس ویژگی‌هایی مانند تولید بالا، آرامش و مقاومت در برابر بیماری‌ها انتخاب و پرورش داده می‌شوند. به دلیل مدیریت و کنترل انسانی، رفتار این زنبورها اغلب قابل پیش‌بینی‌تر است و در صنعت تولید عسل به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مهم ترین تنوع گیاهی مربوط به عسل وحشی  در ایران

ایران به خاطر تنوع بی‌نظیر جغرافیایی و اقلیمی، میزبان انواع مختلفی از گیاهان وحشی است که به نوبه خود منبع تولید عسل‌های با کیفیت و متنوعی است. این گیاهان در مناطق مختلف کشور از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب، با ویژگی‌های منحصر به فردی رشد می‌کنند و عسل‌هایی با طعم و خواص ویژه تولید می‌کنند. در ادامه؛ مهم ترین تنوع این گیاهان را به همراه خواص آن به شما معرفی می کنم.

آویشن (Thymus spp.):

در نواحی کوهستانی و مناطق مرتفع، آویشن به طور طبیعی رشد می‌کند. عسل به دست آمده از آویشن، که غالباً رنگی طلایی تا قهوه‌ای تیره دارد، به دلیل خواص ضدباکتریایی شناخته شده است. این نوع عسل به ویژه برای تقویت سیستم ایمنی و تسکین مشکلات گوارشی مفید است.

بومادران (Achillea millefolium):

بومادران در مراتع و دشت‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک به خوبی رشد می‌کند. عسل بومادران معمولاً رنگی طلایی تا قهوه‌ای روشن دارد و به دلیل خواص ضدالتهابی و آرام‌بخش آن، برای درمان مشکلات گوارشی و کاهش التهاب مفید است.

زنبق کوهی (Echium vulgare):

 این گیاه، که در مناطق کوهستانی و جنگلی رشد می‌کند و با نشان گل‌های آبی و بنفش شناخته شده است. عسل تولید شده از زنبق کوهی معمولاً رنگی طلایی دارد و به خاطر خواص آرام‌بخش و ضدالتهابی‌ بسیار مورد توجه طب سنتی قرار گرفته است.

کاسنی (Cichorium intybus):

 کاسنی در مناطق خشک و نیمه‌خشک به خوبی رشد می‌کند و عسل به دست آمده از این گیاه معمولاً رنگی از زرد تا قهوه‌ای روشن دارد. خواص دارویی کاسنی، از جمله تقویت کبد و بهبود هضم، به این نوع عسل ارزش می‌بخشد.

گل‌سوسن (Iris spp.):

 گل‌سوسن  معمولا به طور کاملا طبیعی در مناطق کوهستانی و جنگلی رشد می‌کند، عسل تولیدی از آن دارای رنگی زرد تا طلایی است. این عسل به دلیل خواص آرام‌بخش و ضدعفونی‌کننده‌اش، در درمان مشکلات تنفسی و پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پونه (Mentha spp.):

پونه در مراتع و دشت‌های مختلف ایران رشد می‌کند و عسل به دست آمده از آن معمولاً رنگی طلایی تا قهوه‌ای روشن دارد. این نوع عسل به خاطر بوی معطر و خواص ضدعفونی‌کننده‌اش شناخته شده است و برای درمان مشکلات گوارشی و تنفسی استفاده می‌شود.

مریم‌گلی (Salvia spp.):

 مریم‌گلی عموما در مناطق خشک و کوهستانی رشد می‌کند، عسل تولیدی از آن معمولاً رنگی زرد تا قهوه‌ای تیره دارد. این عسل به دلیل خواص دارویی متعدد مریم‌گلی، از جمله خواص ضدالتهابی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی، در درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تنوع گیاهان وحشی ایران و عسل‌های تولید شده از آن‌ها نشان‌دهنده غنای اکوسیستم‌های طبیعی و اهمیت حفظ این منابع طبیعی است. هر یک از این عسل‌ها به خاطر ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نه تنها در مصرف روزانه بلکه در درمان‌های متکی بر طب سنتی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.

مهم ترین خواص عسل وحشی چیست ؟!

در سال‌های اخیر، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که عسل وحشی دارای خواص فراوان با تاثیرات مثبت درمانی برای سلامت انسان است. مصرف عسل های طبیعی به دلیل داشتن ترکیبات غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و خواص ضدباکتریایی، به تقویت سیستم ایمنی بدن افراد کمک کننده است و از آن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌های مضر محافظت می نماید. به علاوه، عسل وحشی به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده طبیعی شناخته می‌شود که به بهبود زخم‌ها و کاهش خطر عفونت‌ها کمک می‌کند.

از دیگر مزایای عسل وحشی

می‌توان به خواص ضد میکروبی آن اشاره کرد که در درمان عفونت‌های دستگاه تنفسی موثر است. این نوع عسل به عنوان یک درمان طبیعی برای تسکین سرفه و کاهش علائم سرماخوردگی و عفونت‌های تنفسی شناخته شده است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم عسل وحشی می‌تواند به بهبود عملکرد شناختی و تقویت حافظه کمک کند، که احتمالاً به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات فنولیک در این عسل است.

علاوه بر این، عسل وحشی دارای خواص ضد التهابی نیز می‌باشد. این ویژگی‌ها نشان می‌دهد که عسل وحشی می‌تواند به عنوان یک مکمل طبیعی مفید برای ارتقاء سلامت عمومی و بهبود وضعیت بدنی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، مصرف آن باید با رعایت اعتدال صورت گیرد و در صورت نیاز به اهداف درمانی، مشورت با متخصصان مربوطه توصیه می‌شود.

یکی از مهم ترین فاکتورها برای مصرف عسل مربوط به ساکاروز آن است!

 کم بودن ساکاروز عسل یکی از مهم ترین فاکتورها برای انتخاب عسل مناسب برای افراد مسن و افراد دیابتی است. عسل های طبیعی که از تغذیه های انسانی مصرف نمی کنند خصوصا عسل سدر ” گون انگبین ” دارای کم ترین میزان ساکاروز در بین انواع عسل است.

اگرچه باید افراد مسن از مصرف مواد غذایی شیرین اجتناب کنند اما مصرف روزانه یک قاشق مربا خوری از عسل طبیعی سدر ( تحت نظر و مشورت پزشک ) نه تنها باعث افزایش قند خون نمی شود بلکه بهترین منبع برای تامین قند مورد نیاز بدن است. از جمله خواص عسل وحشی می توان به ؛ تامین انرژی مورد نیاز بدن و بهترین کمک کننده برای رفع عفونت و بازسازی بافت بدن اشاره نمود.

تأثیر زنبورهای وحشی بر عسل و برتری‌های زیست‌محیطی آن‌ها

زنبورهای وحشی که در زیستگاه‌های طبیعی مانند جنگل‌ها و کوهستان‌ها زندگی می‌کنند، به دلیل تنوع وسیع در منابع گل‌دهنده‌ای که استفاده می‌کنند، عسل‌هایی با ویژگی‌های منحصر به فرد تولید می‌کنند. عسل‌های تولید شده توسط این زنبورها معمولاً از نظر طعم و رنگ تنوع زیادی دارند، زیرا این زنبورها به منابع مختلفی از گل‌ها و گیاهان دسترسی دارند. این تنوع در منابع غذایی می‌تواند منجر به ایجاد عسل‌هایی با طعم‌های پیچیده و رنگ‌های متنوع شود. علاوه بر این، ویژگی‌های معدنی و شیمیایی عسل‌های زنبورهای وحشی ممکن است به دلیل تنوع منابع غذایی متفاوت باشد.

برتری‌های زیست‌محیطی زنبورهای وحشی

زنبورهای وحشی به دلیل زندگی در زیستگاه‌های طبیعی و عدم دخالت‌های انسانی در فرآیند پرورش، نقش مهمی در حفظ سلامت اکوسیستم‌ ایفا می‌کنند. این زنبورها بدون تماس با آلاینده‌های صنعتی و شیمیایی، در محیط‌های پاک و بکر فعالیت می‌کنند. برخی از مزایای زیست‌محیطی آن‌ها شامل موارد زیر است:

1. 1. عدم آلودگی: زنبورهای وحشی در زیستگاه‌های طبیعی خود که کمتر در معرض آلودگی‌های صنعتی و شیمیایی هستند، زندگی می‌کنند. این موضوع به حفظ کیفیت عسل تولید شده و عدم وجود مواد زائد و آلاینده در آن کمک می‌کند.

1. 1. حفظ تنوع زیستی: زنبورهای وحشی به دلیل گرده‌افشانی گیاهان مختلف، نقشی کلیدی در حفظ تنوع زیستی دارند. آن‌ها به اکوسیستم‌ها کمک می‌کنند تا گیاهان وحشی و بومی به رشد و تکثیر ادامه دهند، که این خود به حفظ سلامت و تنوع اکوسیستم‌ها منجر می‌شود.

1. 1. محرک‌های طبیعی: این زنبورها با گرده‌افشانی طبیعی، به حفظ سلامت و تکامل گیاهان و گل‌ها کمک می‌کنند و از این طریق، زنجیره غذایی و اکولوژیکی را پایدار نگه می‌دارند.

چطور عسل وحشی کاملا طبیعی را تشخیص دهیم !؟

تشخیص عسل وحشی اصیل از انواع تقلبی آن می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با این حال، با استفاده از ویژگی‌های زیر می‌توان عسل وحشی واقعی را شناسایی کرد:

1. بررسی بافت و قوام

عسل وحشی واقعی دارای قوامی غلیظ و چسبناک است و به آرامی از قاشق می‌چکد. عسل تقلبی، که ممکن است با شربت‌های دیگر مخلوط شده باشد، به راحتی و مانند مایعی رقیق جریان پیدا می‌کند. بررسی قوام عسل می‌تواند به تشخیص اصالت آن کمک کند.

2. مشاهده رنگ و ظاهر

عسل وحشی اصیل معمولاً دارای ذراتی از موم، گرده گل و پروپولیس است. این ناخالصی‌ها نشان‌دهنده عدم تصفیه شدید عسل هستند. عسلی که کاملاً شفاف و بدون ناخالصی به نظر می‌رسد، ممکن است فرآوری شده یا حرارت دیده باشد.

3. آزمایش یخ‌زدگی

عسل طبیعی در فریزر یخ نمی‌زند و به حالت ژله‌ای در می‌آید. این ویژگی به دلیل محتوای آب پایین و شکر بالای عسل وحشی است و می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های تشخیص عسل وحشی استفاده شود.

4. استفاده از آزمایش کاغذ

با ریختن یک قطره عسل روی کاغذ خشک کن یا دستمال کاغذی، می‌توانید خلوص آن را بررسی کنید. عسل وحشی به دلیل غلظت بالا نباید به سرعت جذب شود یا لکه‌ی خیسی به جا بگذارد. این آزمایش می‌تواند نشان‌دهنده افزودن آب یا مواد دیگر به عسل باشد.

5. تشخیص عطر و طعم

عسل وحشی اصیل دارای عطر و طعمی خاص است که به دلیل تغذیه زنبورها از گل‌ها و گیاهان متنوع ایجاد می‌شود. این ویژگی‌ها باعث تمایز عسل وحشی از عسل‌های تقلبی می‌شوند که معمولاً فاقد عطر و طعم خاص هستند.

تشخیص عسل وحشی واقعی نیازمند دقت و توجه به جزئیات است. با انجام این آزمایش‌های ساده و خرید از منابع معتبر، می‌توان از خواص بی‌نظیر عسل وحشی بهره‌مند شد. توجه به برچسب‌ها و گواهی‌های مربوط به ارگانیک بودن و خلوص محصول نیز می‌تواند در انتخاب عسل وحشی اصیل مفید باشد. اما در نهایت فقط آزمایشگاه های تخصصی هستند که می توانند اصالت عسل و سایر فراورده های زنبور را ثابت کنند.

آیا عسل وحشی اصل شکرک می زند؟!

عسل وحشی، مانند بسیاری از انواع دیگر عسل، ممکن است شکرک بزند. شکرک زدن یا به عبارتی کریستالیزاسیون عسل، پدیده‌ای طبیعی است که به دلیل ترکیب قندهای طبیعی موجود در عسل و شرایط محیطی رخ می‌دهد و اصالت عسل را زیر سوال نمی برد. این پدیده تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله نوع گل‌ها و گیاهانی که زنبورها از آن‌ها تغذیه کرده‌اند، نسبت قندهای گلوکز به فروکتوز، و دما قرار دارد.