در این مقاله درباره ده نکته برای تشخیص عسل طبیعی و تفاوت های آن با عسل تقلبی توضیح می دهیم. عسل طبیعی ؛ ماده غذایی شیرین و ارزشمندی است که توسط زنبورعسل، از شهد گل ها و گیاهان تولید میشود. این ماده طبیعی و ارزشمند بخاطر خواص بی نظیری که دارد بسیار ارزشمند می باشد و یکی پر فروش ترین مواد خوراکی جهان به حساب می آید. از این رو ممکن است افراد سودجو دست به تولید و فروش عسل های تقلبی بزنند. عسل تقلبی نه تنها فایده ای ندارد بلکه بخاطر وجود رنگدانه ها و قند های مصنوعی حتی برای بسیاری از بیماریها مضر است.
- عسل خام و کاملا طبیعی معمولا در آب ولرم حل نمی شود ولی در مورد عسل های تقلبی اینطور نیست.
- یک قطره از عسل خام طبیعی روی انگشت پخش نشده و به طور چسبنده باقی میماند.
- عسل های ارگانیک ممکن است در دمای سرد شکرک بزنند ولی عسل های تقلبی معمولا ظاهری شبیه شربت دارد.
- در عسل های گیاهی ارگانیک بسته به نوع تغذیه زنبور ممکن است رنگ عسل کمی تیره یا روشن باشد.
- یکی از بهترین نوع ارگانیک این ماده در واقع عسل وحشی است که از طبیعت بکر و دست نخورده حاصل میگردد.
تاریخچه عسل خالص!
این خوراکی شیرین و مقوی از هزاران سال پیش جایگاه ویژهای هم از نظر خوراکی و هم از نظر درمانی داشتهاست. عسل علاوه بر اینکه جایگزین مناسب برای قند و شکر و یا سایر شیرینکنندهها در وعدههای غذایی است خواص دارویی بسیار زیادی هم دارد. این روزها، عسل تقلبی زیادی به بازار عرضه میشود و به جای طبیعی و با قیمت بالا به دست مردم میرسد بنابراین شناسایی عسل طبیعی از تقلبی با توجه به شباهتهای زیاد آن بسیار مهم است.
مواد تشکیل دهنده عسل طبیعی
چیزی حدود هشتاد درصد وزن عسل از قندهای طیبیعی مثل فروکتوز، گلوکز و ساکارز تشکیل شدهاست که از مقدار زیادی از آن از طریق مکیدن شهد گلها و گیاهان تأمین میشود. حدوداً 60% از این شهد را ساکارز تشکیل میدهد و زنبور بعد از مکیدن آن، در بدن خود مقدار زیادی از آن را به گلوکز و فروکتوز تبدیل میکند به همین خاطر درصد ساکارز موجود در عسل طبیعی باید کمتر از عسل تقلبی باشد. در نهایت حدود 20% از باقیمانده مواد تشکیل دهنده باید آب و دیگر مواد میباشد.
ماده مغذی |
مقدار (گرم) |
DV(%) |
---|---|---|
چربی کل |
0 گرم |
0% |
کلسترول |
0 میلیگرم |
0% |
سدیم |
4 میلیگرم |
0% |
پتاسیم |
52 میلیگرم |
1% |
کربوهیدرات کل |
82 گرم |
27% |
پروتئین |
0.3 گرم |
0% |
ادامه جدول مشخصات عسل طبیعی را اینجا ببینید.
طبیعی بودن عسل ارگانیک را چطور تشخیص دهیم؟!
1. آزمایش محتوای قندها (HPLC)
یکی از دقیقترین روشها ، آزمایش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) است. این آزمایش به بررسی انواع قندهای موجود در ترکیبات عسل میپردازد زیرا نوع طبیعی عسل دارای مقادیر بالای گلوکز و فروکتوز است و حضور قندهای مصنوعی یا افزودنی (مانند ساکارز یا شربت ذرت با فروکتوز بالا) را میتوان از طریق آزمایش HPLC تشخیص داد.
2. آزمایش دیاستاز (Diastase Test)
از طریق دیاستاز موجود در عسل ؛ می توان اصالت و ارگانیک بودن آن را تائید نمود زیرا این آنزیم از فعالیت زنبورهای عسل تولید میشود. این آزمایش میزان فعالیت آنزیم دیاستاز را اندازهگیری میکند. عسلهای مصنوعی یا تقلبی معمولاً فاقد این آنزیم هستند یا میزان آن بسیار پایین است. فعالیت دیاستاز در عسلهای طبیعی معمولاً بین 8 تا 40 واحد است.
3. آزمایش پرواکسید هیدروژن
عسل طبیعی حاوی گلوکز اکسیداز است که به مرور زمان پرواکسید هیدروژن تولید میکند. این ترکیب نقش مهمی در خواص ضدباکتریایی عسل دارد. با انجام این آزمایش میتوان وجود یا عدم وجود این آنزیم و میزان تولید پرواکسید هیدروژن را بررسی کرد که شاخص میزان بکر بودن عسل است.
4. آزمایش محتوای HMF (Hydroxymethylfurfural)
هیدروکسی متیل فورفورال (HMF) یک ترکیب شیمیایی است که در اثر حرارت دادن یا نگهداری طولانیمدت عسل ایجاد میشود. عسل طبیعی تازه و خام معمولاً مقدار کمی HMF دارد، در حالی که عسلهای تقلبی یا فرآوریشده دارای مقادیر بالایی از این ترکیب هستند. از این آزمایش برای شناسایی عسلهای حرارتدیده یا مصنوعی استفاده میشود.
5. آزمایش طیفسنجی مادون قرمز (FTIR)
این روش یکی از پیشرفتهترین آزمایشها برای تشخیص طبیعی بودن و خلوص عسل است. در این آزمایش با استفاده از طیفسنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) ترکیبات مختلف عسل بررسی میشود. هر نوع عسل دارای طیف خاصی از ارتعاشات مولکولی است که از طریق این تکنیک قابل شناسایی است. کارشناسان با کمک این روش میتوانند تفاوتهای بین عسل طبیعی و تقلبی را با دقت بسیار بالا آشکار کند.
6. آزمایش رطوبت (Moisture Test)
محتوای رطوبت عسل طبیعی معمولاً کمتر از ۲۰٪ است. آزمایش Moisture Test ثابت ی کند که عسل خالص است و یا اینکه با مقداری آب و مایعات نیز رقیق شده! عسلهایی که رطوبت بیشتر از حد استاندارد دارند، به احتمال زیاد تقلبی هست یا اینکه کیفیت مناسبی ندارد.
7. آزمایش هدایت الکتریکی
هدایت الکتریکی یکی دیگر از شاخصهای سنجش کیفیت عسل است. محصولات گیاهی و دارای رنگ های تیره معمولاً هدایت الکتریکی بالاتری نسبت به عسلهای روشن دارد. این آزمایش میتواند به شناسایی نوع عسل و همچنین خلوص آن کمک کند.
8. آزمایش گردهشناسی (Melissopalynology)
در این روش، با بررسی میکروسکوپی ذرات گرده موجود در عسل، نوع گیاهانی که زنبورها از آنها تغذیه کردهاند شناسایی میشود. از این طریق میتوان منبع و منطقه تولید عسل را تعیین کرد. همچنین وجود ذرات گرده با حجم کم یا عدم وجود گرده میتواند نشاندهنده تقلبی بودن عسل باشد.
روش شناسایی برای افراد معمولی
تنها راه شناسایی عسل طبیعی از تقلبی برای مصرفکنندگان معمولی و کسانی که سر و کار زیاد با عسل و زنبور عسل ندارند، استفاده از حواس طبیعی مانند تست روی پوشت، چشیدن و یا موارد اینچنینی است. چرا که بر خلاف نظر بسیاری از مردم، رنگ عسل و میزان غلظت آن نمیتواند، نشانگر اصل و غیر اصل بودن آن باشد زیرا که رنگ عسل در هر جایی، به نسبت شرایط آب و هوایی و رشد گلهای آن منطقه کاملاً متفاوت است.
همه ما میدانیم عسلی که کاملا طبیعی باشد طعم بسیار مطبوعی دارد و خواص درمانی و غذایی آن بیشتر است، اما سوالی که برای همه ما پیش میآید این است که چگونه عسل طبیعی را از تقلبی تشخیص دهیم. در ادامه به برخی از موارد و نشانه ها اشاره نموده ام:
1- عسل ارگانیک رس می بندد اما کپک نمیزند :
عسل طبیعی و ارگانیک به دلیل ویژگیهای ضدباکتریایی و میزان قابل توجهی از قند؛ یک محیط ضد باکتری و ضد کپک است. بنابراین حتی اگر عسل رس ببندد، همچنان قابل مصرف است و دچار فساد یا کپکزدگی نمیشود. بعضی از مردم بر این باور هستند که عسل تقلبی شکرک میزند و عسل خالص، بلوری است، این باور کاملا اشتباهی است چرا که امکان اینکه عسل طبیعی نیز شکرک بزند بسیار زیاد است.
2- رنگ عسل :
نکته دیگری که در این مورد باید بدانید این است که بلوری بودن عسل دلیل بر طبیعی بودن آن نیست چرا که در بعضی موارد برای جلوگیری از شکرک زدن عسل تقلبی، در کارخانجات، با عملیاتی مثل افزودن موادی مثل جوهر لیمو به آن، پدیده شکرک زدن آن را به تاخیر میاندازند ولی رنگ آن را بلوری میکند. برای افزودن این مواد به عسل، آن را حرارت میدهند، علاوه بر اینکه مقدار قابل توجهی از مواد مغذی و درمانی موجود در آن را از بین میبرند، باعث بوجود آمدن مادهای به نام «هیدروکسی متیل فورفورال» در عسل میشوند که برای سلامت بدن بسیار خطرناک میباشد.
3-مزه و بوی عسل :
عسل طبیعی، مزه و طعم و حتی شیرینی خاصی دارد که عسل تقلبی ندارد. این طعم خاص عسل طبیعی بسته به نوع گیاهی که زنبور از آن شهد گرفته است، متفاوت است حتی بوی آنها نیز با هم متفاوت است و اگر برای مدتی درپوش ظرف حاوی عسل طبیعی را سفت ببندیم، وقتی که آن را باز کنیم، رایحه خوش و مطبوعی از آن استشمام میکنیم.
4- طعم عسل طبیعی در مقایسه با تقلبی:
عسل طبیعی وقتی که با دمای داخل دهان برخورد میکند به سرعت در دهان آب میشود و انرژی مضاعفی به بدن میدهد در حالی که عسل غیرطبیعی، در حقیقت طعم آبنبات میدهد و در دهان سفت میباشد و دیرتر به حالت آب درمیآید.
5- غلظت عسل ارگانیک
یک نظریه غلط دیگری که بعضی از افراد در مورد غلظت عسل میباشد. گروهی عقیده دارند که عسل طبیعی و خالص، میزان غلظت بالایی دارد، در حالی که این تصور غلطی است و طبیعی بودن عسل ربطی به غلظت آن ندارد چرا که غلظت عسل بستگی به گیاهانی دارد که زنبور از شهد آنها استفاده کرد. البته همین نظریه در مورد رنگ عسل نیز ایجاب میکند، بعضی از گیاهان باعث میشوند که عسل رنگ تیرهای داشته باشد و بعضی دیگر نیز رنگ عسل را شفاف و روشن میکنند؛ بنابراین رنگ و میزان غلظت عسل نمیتواند دال بر خالص یا ناخالص بودن آن باشد.
نکته پایانی:
حالا که با روشهای تشخیص عسل طبیعی با تقلبی آشنا شدید، باید این مسئله مهم را هم بدانید که منبع تولید کننده عسل هم در کیفیت و هم در میزان اثر بخشی و اثرات درمانی آن نقش مهمی دارد. خرید عسل از سازندهای معتبر و خوشنام که مشتریانی راضی هم داشته باشد، خیال شما را هم از اصل بودن آن و هم کیفیت آن راحت میکند.
گروه صنایع غذایی سوژین به عنوان یک تولید کننده عمده عسل در ایران علاوه بر تأمین عسل کارخانه های صنایع غذایی معروف و معتبر، برای فروش عسل به صورت تکی و خرده فروشی هم در خدمت هم وطنان عزیر میباشد. کافی در صفحه محصولات ما، میزان عسل مورد درخواست خود را انتخاب کرده و سپس سفارش دهید.