علاوه بر اثرات تابش و انعکاس نور؛ وجود رنگ ها و رنگدانه ها جهان ما خصواصا طبیعت و مصحولات آن را پر از فراوانی و طیف های مختلف رنگ نموده است. رنگ دانه ها از روشن ترین رنگ ها مانند زرد روشن لیمو تا تیره ترین مانند قهوه ای در خرمای اصیل ایرانی در تمام محصولات طبیعی به ویژه انواع گیاهان ، سبزیجات ، سیفی جات ، میوه ها و سایر محصولات غذائی ارگانیک وجود دارند.
وجود رنگ دانه های متفاوت باعث شده که هزاران نوع محصول غذایی ارگانیک مختلف علاوه بر طعم های گوناگون دارای رنگ های مشابه و یا متفاوتی باشند. در برخی از موارد این رنگ نیز می تواند خبر از سمی بودن یک محصول داشته باشد و حتی مصرف آن ممکن است برای انسان کشنده باشد؛ البته این قطعی نیست! حتی برخی از نظریات باستانی و خصوصا طب سنتی برای اصالت سنجی برخی از محصولات به مواردی مانند بو یا رنگ محصول دلالت دارند.
من در اینجا می خواهم درباره انواع رنگ دانه های طبیعی و گیاهی ،تاثیر وجود آن بر تنوع محصولات گیاهی و حتی سایر فراورده های طبیعی توضیح دهم. اینجا بیشتر سعی دارم درباره رنگ های مختلف و هیجان انگیز محصولات موجود در طبیعت توضیح دهم. لطفا با من همراه باش دوست عزیز
رنگ دانه های اصلی
دکتر میلر در این منبع می گوید به خوبی توضیح داده که رنگ پوسته درخت قهوهای یا رنگ دیگری از ترکیبات شیمیایی در دیوارههای سلولی لایههای بافتی پوستهی درخت بستگی دارد. این ترکیبات معمولاً شامل لیگنین، تانین و سابرین است.
لیگنین:
یک ترکیب فنولی است که در دیوارههای سلولی درختان یافت میشود و به عنوان یکی از اصلیترین مواد اولیه ساختاری درختان شناخته میشود. این ماده میتواند به رنگهای مختلفی از قهوهای تیره تا نزدیک به سیاه بستگی داشته باشد.
تانین:
این مواد فنلی دیگر نیز در پوستهی درختان یافت میشود و میتواند به رنگهای مختلف درختان کمک کند. تانینها همچنین نقش مهمی در مقاومت درختان در برابر آلودگی و بیماریها ایفا میکنند.
سابرین:
این یک گروه از ترکیبات شیمیایی است که در دیوارههای سلولی درختان یافت میشود و ممکن است به رنگهای مختلفی از قهوهای تیره تا خاکستری کمک کند.
ارتباط رنگ دانه های طبیعی و بافت محصولات کشاورزی
همانطور که می دانید رنگ قالب در طبیعت در واقع رنگ سبز و سپس طیف قهوه ای است. وجود این رنگ در اکثریت پوشش گیاهی مناطق مختلف به علت وجود کلروفیل است. کلروفیل یک رنگدانه سبز رنگ طبیعی و اولیه است که در تمام گیاهان سبز و سایر موجودات فتوسنتزی مانند سیانوباکتری ها وجود دارد. همچنین به طور معمول رنگ برگ های گیاه و قسمت لطیف ساقه ها به دلیل وجود این رنگدانه کلروفیل به رنگ سبز است.
اهمیت و محبوبیت رنگ سبز
با توجه به این طبیعت خاص و به خاطر این که در فصل بهار رنگ قالب پوشش گیاهی حتی در مناطق شهر نشین و مزارع کشاورزی به رنگ سبز است؛ اکثر آرم های کشاورزی و مزرعه یک عنصر مشترک کلیدی دارند و رنگ آنها سبز است. رنگ سبز طبیعی عنوان محبوب ترین رنگ در این صنعت است.
این رنگ سبز نشان دهنده گیاهان و طبیعت خصوصا در فصل بهار و مناطق پوشش جنگلی می باشد. سایر رنگ های زمینی و موجود در پوشش گیاهی و محصولات کشاورزی مانند قهوه ای، زرد و بژ از نظر محبوبیت در رده های بعدی قرار دارند و برای طراحی جلد محصولات و یا فضاهای مرتبط با محصولات کشاورزی به عنوان رنگ مکمل سبز استفاده می شوند.
رنگ قهوه ای و بژ به معنای زندگی بخش است
رنگ دانههای قهوهای و بژ در تنه گیاهان و گندم به عموما به دلیل وجود رنگدانههای مختلف در تنه و ساقههای آنها برمیگردد. این رنگدانهها در نواحی مختلف از گیاه، به ویژه در پوسته تنه و ساقهها، موجب ایجاد رنگهای مختلفی میشوند که ممکن است از قهوهای یا بژ تا قهوهای تیره و حتی قهوهای روشن باشد. در صورتی که رنگ دانههای گیاهان مانند گندم قهوهای یا بژ باشد، این رنگ معمولاً به علت وجود پوششی از رنگدانههای مختلف در پوسته دانهها است. این پوشش ممکن است نتیجه ترکیبات شیمیایی مختلف، مواد مغذی و ترکیبات غیرمغذی درون پوسته دانه باشد که به آن رنگ میدهد. بهعنوان مثال، وجود تانینها (ترکیبات فنلی) و دیگر ترکیبات فنلی میتواند به تولید رنگهای قهوهای و بژ در دانههای گندم کمک کند.
چرا گیاهان و درختان تغییر رنگ می دهند؟!
فصل پائیز یکی از زیبا ترین فصل ها است که طبیعت رنگ خود را به طیف رنگ های گرم و تند از زرد ملایم تا قرمز آتشین تغییر می دهد. این گیاهان با رنگهای مختلف حاوی رنگدانههای متنوعی مانند آنتوسیانین و کاروتنوئیدها هستند که به ترتیب مسئول رنگهای قرمز و بنفش، و رنگهای زرد، نارنجی و یا قرمز هستند. کاروتنوئیدها معمولاً رنگ زرد را منعکس میکنند، درحالی که آنتوسیانینها وظیفه تولید رنگهای قرمز و بنفش را بر عهده دارند.
زمانی که گیاهان در فصل پاییز تغییر رنگ میدهند، این اتفاق به دلیل داشتن مخلوطی از این رنگدانهها رخ میدهد. این تغییرات محسوس در پائیز به علت پائین آمدن دما و یا تغییر در فعالیت گیاهان به طور محسوسی دیه می شود. به طور مثال کاروتنوئیدها که مسئول جذب نور هستند در پائیز که نور طبیعی کم است افزایش یافته رنگ برگ ها را تغییر می دهد.
وجود رنگ های خاص مانند بنفش در طبیعت!
علاوه بر وجود رنگ های قالب در طبیعت مانند سبز و قهوه ای در گیاهان و تنه درختان؛ ما برخی از اقلام خوراکی را با رنگ های متنوعی مانند بنفش یا نارنجی می بینیم. به طور نمونه ما برگ یا پوست برخی از اقلام خوراکی را مانند پوست بادمجان و برگ برخی از کلم ها را به رنگ بنفش می بینیم. اما دلیل آن چیست ؟!
برگ های بنفش معمولاً توسط رنگدانه ای به نام آنتوسیانین ایجاد می شوند. آنتوسیانین نور سبز و زرد را جذب می کند و باعث می شود که در چشم ما قرمز یا بنفش تیره به نظر برسند. این برگها همچنان حاوی کلروفیل هستند، وگرنه نمیتوانند فتوسنتز کنند، اما رنگ سبز آن با رنگدانه قوی آنتوسیانین پوشانده میشود.
همچنین برخی از گل ها به رنگ بنفش دیده می شود. گلهای بنفش که آن با مراسم شکوهمند نیز مرتبط هستند، نشاندهنده عزت، غرور و موفقیت است. چیدمان گل های بنفش نشاندهنده موفقیت و تحسین است.جالبه بدانید برخی از گل های بنفش برای زنبور ها بسیار جالب به نظر می رسد.
به طور مثال گلهای بنفش و آبی که زنبورهای عسل دوست دارند از آن تغذیه کنند عبارتند از: گل گاوزبان، اسطوخودوس، مریم گلی، رزماری، اکیناسه، اکیوم، هبه بومی، پیازچه، ویستریا، گل ذرت، میوه شور، ریحان تایلندی، زوفا، نعناع گربه ای و کنگر که طبیعتا روی رنگ عسل آنها نیز تا حدی تاثیر گذاراست.
رنگ های مختلف در میوه ها و سیفی جات خوشمزه
ما معمولا زیتون را به رنگ سبز میشناسیم اما جالبه بدانید که زیتون های نارس سبز هستند ، در حالی که رنگ زیتون های کاملا رسیده به سیاه تغییر پیدا می کنند. به طور خاص، این توضیحات با رنگ دانهها نیز ارتباط دارد. برای مثال، در مورد زیتونها، زمانی که زیتونها نارس هستند، پوستهی آنها به رنگ سبز است. این رنگ سبز ناشی از وجود ترکیباتی مانند کلروفیل در سلولهای پوستهی زیتونهای نارس است.
اما هنگامی که زیتونها به طور کامل رسیده و به سیاهی تغییر میکنند، عوامل دیگری مانند ترکیبات شیمیایی مختلف در پوستهی زیتونها نیز درگیر هستند که باعث تغییر رنگ دانهها به سیاه میشود. این ترکیبات شیمیایی میتوانند شامل لیگنین، تانین و سابرین باشند که اشاره شد. البته خرید انواع زیتون سبز وسیاه در هر دو حالت امکان پذیر است و این دو نوع زیتون معمولا قابل مصرف هستند.
ایا قرمزی رنگ گوجه به علت آنتوسیانین است ؟
خیر در واقع، رنگ قرمز در گوجهفرنگی به علت آنتوسیانین نیست! آنتوسیانینها، که به عنوان رنگدانههای قرمز و بنفش در گیاهان معروف هستند، معمولاً در گیاهانی که درخشکی تولید میشوند، وجود دارند. اما در مورد گوجهفرنگی، رنگ قرمز اصلی از یک گروه دیگر از رنگدانهها به نام لیکوپن است.
لیکوپن یک کاروتنوئید است که در میوههایی مانند گوجهفرنگی، خربزه و انگور قرمز پیدا میشود. این رنگدانه مسئولیت ایجاد رنگ قرمز و صورتی در این میوهها را بر عهده دارد. از آنجایی که لیکوپن یک آنتیاکسیدان قوی است، به گوجهفرنگی از نظر سلامتی بسیار مفید است و همچنین به بهبود سلامت قلب و پیشگیری از برخی بیماریها مانند سرطان کلیه کمک میکند. بنابراین، در گوجهفرنگی، رنگ قرمز بیشتر به علت وجود لیکوپن است و آنتوسیانین به اندازه کمتری موجود هست.
علت تغییر رنگ در میوه ها چیست ؟!
همچنین جالبه بدانید که مواد رنگارنگ موجود در میوه در حال رسیدن به حفظ آن کمک می کند و حتی به حیوانات یا سایر مصرف کننده گان نشان می دهد که آنها آماده خوردن هستند . میوه های نارس به دلیل وجود کلروفیل در سلول هایشان سبز رنگ هستند. سپس با رسیدن آنها، کلروفیل تجزیه می شود و با سایر عناصر مانند کاروتنوئیدهای نارنجی و آنتوسیانین های قرمز جایگزین می شود.
در داخل بافت میوه ها مولکول هایی به نام آنزیم به دام افتاده اند. این آنزیم ها به رسیدن و قهوه ای شدن ( تیره شدن ) میوه کمک می کنند. هنگامی که میوه از ساقه می افتد و یا جدا می شود یا شروع به تجزیه شدن می کند؛ آنزیم از بافت میوه آزاد می شود و در معرض هوا قرار می گیرد که باعث می شود میوه به سرعت تغییر رنگ دهد. البته مواردی مانند فاسد شدن نیز باعث تغییر رنگ میوه های نگهداری شده در منزل است
وجود رنگ قهوه ای در خرما
وجود اکسیژن در هوا یکی از عوامل تغییر رنگ در محصولات طبیعی است. اکسیژن همچنین میتواند باعث تغییر رنگ خرما به رنگ قهوهای شود؛ فرآیندی که به آن اکسیداسیون خرما میگویند. پس از مرحله خلال مرحله رطب شدن خرما آغاز میشود که در آن رنگ زرد کم کم محو شده و میوه های خرما به رنگ آمبره قهوهای تبدیل میشود. این فرآیند باعث از دست دادن رطوبت خرما میشود که در نتیجه آن، خرما نرمتر و شیرینتر خواهد شد و به عنوان خرمای رطب شناخته میشود، زیرا بسیار آبدار و لطیف است. این مسئله معمولا تا مرحله ای ادامه پیدا می کند که خرما به رنگ قهوه ای تیره در می آید.
علت تغییر رنگ برخی از مواد مانند ترشیجات
یکی از چاشنی های خوشمزه و رنگارنگی که ما هنگام سرو غذا از آن استفاده می کنیم انواع ترشیجات است. این مواد اگر با روش های ارگانیک و استفاده از سرکه و نمک طبیعی تهیه شود علاوه بر افزایش مدت زمان نگهداری از سبزی ها و سیفی جات باعث می شود. که ما بتوانیم خواص مواد موجود در ترشی را از دنیای جدیدی تجربه کنیم. البته برخی از این مواد به دلایل مختلفی مانند : پخته شدن ویا واکنش مواد با سرکه کمی تغییر رنگ دهند.
البته در برخی از مواقع به علت وجود آهن زیاد در آب و یا وجود برخی از ادویه ها و چاشنی ها ممکن است رنگ ترشی تغییر کند. این مورد جدی نخواهد بود تا زمانیکه تغییر در رنگ، بو و طعم به طور نا محسوسی زننده باشد و یا مواردی مانند کپک در محلول دیده شود. آنگاه این تغییر رنگ باعث افت کیفیت محصول و یا حتی غیر قابل استفاده شدن آن می گردد.
استفاده از رنگ های طبیعی در محصولات زیبایی
استفاده از رنگهای طبیعی در محصولات زیبایی دارای مزایای بسیاری است که باید به آنها توجه کرد. این رنگها از منابعی تجدیدپذیر مانند گیاهان، مواد غذایی و حشرات استخراج میشوند که به حفظ محیط زیست کمک میکنند. این به معنای کاهش وابستگی به منابع غیرقابل تجدیدپذیر و حفظ تنوع زیستی است.
علاوه بر این، استفاده از رنگهای طبیعی باعث سازگاری بیشتر با محیط زیست میشود. زیرا این رنگها از مواد طبیعی و غیرسنتزی بهره میبرند که تأثیرات منفی بر روی زیستگاههای آبی، خاک و حیات وحش را کمتر میکنند.
همچنین، رنگهای طبیعی پالت رنگی معتبرتر و ظریفتری را ارائه میدهند. این به طراحان و تولیدکنندگان امکان میدهد تا محصولاتی با جذابیت و تنوع بیشتری ایجاد کنند که باعث ارتقاء کیفیت و تفکرات طراحی میشود.
برای استخراج رنگهای طبیعی، از روشهای مختلفی استفاده میشود از جمله استخراج با الکل، گلیسیرین، روغن و آب. هر یک از این روشها ویژگیها و مزایای خاصی دارند که بستگی به نوع محصول و استفاده موردنظر دارد.
در زمینه لوازم آرایشی، موادی مانند کارمین قرمز، کارمین بنفش، کارمین صورتی، پودر دانه آناتو و بتا کاروتن برای تولید رنگهای شگفتانگیز مورد استفاده قرار میگیرند که این مواد از منابع طبیعی استخراج میشوند و به محصولات آرایشی زیبایی و جذابیت بیشتری میبخشند.”
امیدوارم این متن کاملتر و مفصلتر، نیازهای شما را بیشتر برطرف کند. اگر سوالی دارید یا نیاز به اطلاعات بیشتری دارید، خوشحال میشوم که کمک کنم.